Urazy sportowe – rehabilitacja sportowa

Dużą grupę naszych pacjentów tworzą sportowcy z różnymi urazami barku.  Najczęściej mamy do czynienia z dwoma urazami:

• zwichnięcie stawu barkowego
• konflikt podbarkowy

zwichnięcie stawu barkowego

Obojczyk z łopatką łączy staw zwany stawem barkowo- obojczykowym, który przy niektórych urazach sportowych może ulec zwichnięciu. Najczęściej dotyczy to  w sportów kontaktowych, jeździectwa, kolarstwa, narciarstwa czy wrestlingu.

Staw barkowo-obojczykowy ma niewielką ruchomość. Otoczony jest przez struktury więzadłowe:

• więzadłem barkowo-obojczykowym,
• więzadłem kruczo-obojczykowym.

Przy przemieszczeniach w stawie barkowo-obojczykowym najczęściej one ulegają rozerwaniu.

Mechanizm urazu to najczęściej upadek bezpośrednio na ramię, bądź też na wyprostowaną rękę. W takiej sytuacji obojczyk opiera się o żebra klatki piersiowej, a łopatka popchnięta zostaje ku dołowi.  W wyniku takiej dźwigni uszkodzeniu ulega właśnie staw barkowo-obojczykowy i więzadła w jego okolicy.

 Urazowi temu często towarzyszy:

• uszkodzenie przyczepu mięśnia naramiennego lub czworobocznego przy obojczyku,
• złamanie wyrostka barkowego,
• złamanie obojczyka lub wyrostka kruczego.

 Najczęstszymi objawami zwichnięcia stawu barkowo-obojczykowego są:

• ból i tkliwość nad stawem,
• obrzęk okolicy stawu,
• ból w trakcie ruchu w stawie ramiennym,
• wyraźne odstawanie obojczyka do góry,
• objaw klawisza.

Zazwyczaj dokładne badanie wystarcza do oceny stopnia uszkodzenia. Jeżeli jest konieczne, to badanie rentgenowskie wykluczy ewentualne złamanie.

Zwichnięty obojczyk potrafimy ,,wstawić” na swoje miejsce. Do takiej repozycji wykorzystujemy terapię manualną.

konflikt podbarkowy

to sytuacja, w której w czasie ruchu kości ramiennej dochodzi do uwięźnięcia tkanek miękkich, co prowadzi do bolesnego stanu zapalnego.

Pomiędzy głową kości ramiennej a wyrostkiem barkowym łopatki istnieje przestrzeń przez którą przechodzą mięśnie stożka rotatorów. Mięśnie te umożliwiają ruchy rotacyjne ramienia, zgięcie i odwiedzenie w stawie ramiennym. Pomiędzy warstwą mięśni a wyrostkiem barkowym znajduje się kaletka podbarkowa zapewniającej duży poślizg dwóch powierzchni względem siebie.

Konflikt podbarkowy najczęściej pojawia się u osób, które mają zmniejszoną przestrzeń podbarkową i często wykonują ruchy ręki ponad głową.

Są to szczególnie sportowcy uprawiający takie dyscypliny jak tenis, pływanie czy piłka siatkowa.

Dolegliwości pojawiają się podczas ruchów mięśni stożka rotatorów i  kaletki podbarkowej, które trą o wyrostek barkowy i więzadło kruczo-barkowe. W wyniku mechanicznego drażnienia powstaje stan zapalny. Zapaleniu towarzyszy obrzęk tkanek, który jeszcze bardziej zwęża przestrzeń podbarkową i nasila dolegliwości bólowe. Powstaje przewlekły stan zapalny, który często doprowadza  do uszkodzenia ścięgien stożka rotatorów.

Najczęściej występujące objawy konfliktu podbarkowego:

• ból w czasie czynnego zgięcia i odwodzenia,
• kłujący ból w czasie energicznego odwiedzenia lub zgięcia,
• ból dotykowy w okolicy wyrostka barkowego,
• ból w czasie snu na boku z chorym barkiem.

Badaniem fizjoterapeutycznym oceniamy miejsce i stopień uszkodzenia. Prawidłowo dobrane testy stawowe  pozwalają na dopasowanie odpowiednich technik terapii manualnej oraz fizjoterapii sportowej.

Duża sportowa aktywność wiąże się niestety ze zwiększoną ilością urazów, między innymi urazów kolan. Mogą to być zarówno skręcenia jak i uderzenia.

Skręcenia kolana w czasie gry w piłkę czy uderzenia kolanem o twarde boisko, kończą się najczęściej bardzo ciężkimi uszkodzeniami, wymagającymi profesjonalnego zaopatrzenia.

Żeby ocenić uraz kolana musimy przeprowadzić dokładny wywiad z którego dowiadujemy się o mechanizmie urazu.

Jeśli widoczny jest  wyraźny obrzęk kolana w ciągu kilku godzin po urazie, a w badaniu stwierdzamy płyn, to z całą pewnością jest to krwiak, który pokazuje nam uszkodzenia wewnątrz stawu kolanowego.

Dlatego też po ostrym urazie  i stwierdzeniu obecności krwiaka, najczęściej wykonywana jest artroskopia stawu kolanowego.

Programowanie rehabilitacji po zabiegu operacyjnym jest zależne od miejsca i rodzaju uszkodzenia. Na pierwszej wizycie fizjoterapeuta ocenia możliwości rehabilitacji na podstawie zebranego wywiadu, analizy dokumentacji pooperacyjnej i możliwości fizycznych pacjenta.

Zapalenie Achillesa, problemy z rozcięgnem podeszwowym, bóle kolan, piszczeli i bioder- to urazy, które najczęściej utrudniają bieganie.

Najczęstsze kontuzje:

Kolano biegacza

czyli zespół bólu przedniej części stawu kolanowego. Dolegliwością są bóle w okolicy rzepki. Ból nasila się podczas dłuższego siedzenia (“objaw kierowcy”), a także podczas kucania, schodzenia i zbiegania. Do rozpoznania kolana biegacza nie jest konieczne wykonywanie badań RTG, MRI, USG itp. Wyjątkowo występowanie jakichkolwiek innych, poza bólem, objawów z okolicy stawu kolanowego jak obrzęk, uciekanie kolana czy  przeskakiwania wskazuje na konieczność dokładnego badania radiologicznego.

Testy fizjoterapeutyczne i dokładny wywiad z pacjentem gwarantują prowadzenie prawidłowej rehabilitacji sportowej.

Zapalenie ścięgna Achillesa

związane z bieganiem, obejmuje wiele różnych schorzeń w samym ścięgnie jak i jego okolicy. Dolegliwości bólowe najczęściej pojawiają się przy próbie stawania na palce. Czasami wzdłuż ścięgna w okolicach guza piętowego ścięgna pojawia się obrzęk lub zgrubienie, a pod skórą wyczuwalne jest tarcie. Elastyczność ścięgna Achillesa związane jest ze sprawnością mięśnia trójgłowego łydki z którym są połączone. Mięśnie zginające stopę najbardziej obciążone są u osób biegających w terenie pagórkowatym.

Kontuzje powstają szczególnie u osób, które:

• zwiększyły intensywność treningu,
• zmieniły kąt nachylenia na pagórkowaty ból w okolicy ścięgna piętowego może świadczyć zarówno o podrażnieniu lub zapaleniu samego ścięgna, lub może być objawem jego naderwania. Bieganie z bólem w tej okolicy nie jest wskazane. Specjalne ćwiczenia rozciągające i stabilizujące mięsień trójgłowy łydki z Achillesem prowadzone pod okiem fizjoterapeuty zapewniają mięśniowi elastyczność i prawidłową długość.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego

rozpoczyna się najczęściej dyskomfortem i napięciem w okolicach podeszwy i pięty, które w godzinach porannych mijają po kilku krokach. Z czasem zaczynamy odczuwać ból przy bieganiu wzdłuż łuku stopy oraz tępy ból w okolicy pięty. Przyczyny zapalenia rozcięgna podeszwowego:

• zmiana techniki biegu z pięty lub śródstopia na palce,
• zwiększenie kilometrażu,
•  biegacze, którzy wykonują pracę stojącą.

Konsekwencją powstawania przeciążeń rozcięgna podeszwowego jest napięcie tylnej taśmy mięśniowej kończyny dolnej i tułowia. Ból towarzyszy dolegliwościom kręgosłupa, tylnej strony ud i łydek.

Rehabilitacja sportowa:

Terapia głównie skierowana jest na poprawę elastyczności rozcięgna podeszwowego. Masaż podeszwy i mobilizacja całej stopy technikami terapii manualnej ze szczególnym uwzględnieniem bolących miejsc to podstawa w procesie rehabilitacji rozcięgna.

Shinsplints

to uczucie napięcia i tępego bólu po przyśrodkowej stronie kości piszczelowej. Ból ten jest przyczyną powtarzających się mikrourazów, szczególnie w obrębie mięśni: piszczelowego tylnego, zginacza długiego palców i warstwy zewnętrznej czyli mięśnia płaszczkowatego.

Problem występuje najczęściej:

• u początkujących biegaczy,
• u tych którzy wracają do biegania po dłuższej przerwie,
• po zmianie terenu do biegania na pagórkowaty

Jeżeli przygotowujesz się do ważnego biegu i przeciążyłeś nogi odczuwając ból zgłoś się do fizjoterapeuty. Ten ból można opanować przy zastosowaniu odpowiednich metod rehabilitacji. Nowoczesna rehabilitacja sportowa poprawia plastyczność i ruchomość mięśni goleni. Uczymy rozciągać wszystkie mięśnie w całej kończynie dolnej. Rozciąganie przygotowuje mięśnie do wysiłku lub relaksuje po treningu.

Syndrom pasma biodrowo-piszczelowego

pasmo  pokrywa zewnętrzną stronę uda. Podczas ciągłego biegu kolano zgina się i prostuje, a pasmo biodrowo-piszczelowe na przemian wydłuża i skraca. Duża ilość kroków podczas dłuższych wybiegań może doprowadzić do tarcia napiętego  pasma o kłykieć  boczny kości piszczelowej w konsekwencji prowadząc do stanu zapalnego. Ból pojawia się  po stronie zewnętrznej kolana i ma charakter rozlany. W pierwszej fazie powstania dolegliwości ból najczęściej pojawia się podczas biegu następnie w trakcie odpoczynku.

Najczęstsze zagrożenia do powstania :

• duża ilość podbiegów i zbiegów,
• brak odpowiedniej regeneracji między treningami,
• braki w rozciągnięciu powięzi uda,
• słabe ,,dogrzanie mięśni” przed treningiem.

Często objawy syndromu mylone są urazami stawu kolanowego przez co powodują nie potrzeby stres wśród pacjentów. Mimo tego że różnicowanie kolana z pasmem jest bardzo proste często pacjent kierowany jest na USG stawu kolanowego.

Aktywność fizyczna czy sport amatorski wpływa pozytywnie na nasz metabolizm, ale nie zawsze jednak pomaga w bezbolesnym czerpaniu przyjemności ze sportu.

Przewlekłe bóle kręgosłupa nie mogą jednak być przyczyną rezygnacji z uprawiania sportu.

Występowanie  bólu podczas lub po aktywności fizycznej,  może wynikać ze złej techniki lub złego doboru rodzaju aktywności. Największe przeciążenia i związane z nimi urazy występują w sportach siłowych. Częste urazy to uszkodzenia krążka międzykregowego podczas ,,martego ciągu” czy nagłe przeprosty tułowia z obciązeniem.

Najczęstrze problemy związane z przeciążeniem w sporcie to:

• uszkodzenia krążka międzykręgowego
• zablokowania miednicy
• zablokowania stawów międzywyrostkowych
• rotacje miednicy
• uszkodzenia prostownika grzbietu

Większość osób uprawiających sport  doznała urazu stawu skokowego, a poza środowiskiem sportowym jest to bardzo częsty uraz.

Składa się ze stawu skokowego górnego oraz dolnego. Staw skokowy górny pozwala na ruchy stopy w górę i w dół, natomiast dolny pozwala stanąć na wewnętrznej lub bocznej krawędzi stopy.

Najczęstszym urazem stawu skokowego jest niekontrolowane postawienie stopy na krawędzi zewnętrznej czyli potoczne „skręcenie kostki”.

Uraz kostki najczęściej powstaje podczas:

• biegu po nierównej nawierzchni,
• nieprawidłowego zeskoku,
• obrotu na stopie,
• nakładających się na siebie przeciążeń w sporcie
• ciągłego rozciągania w sportach walki które wykorzystają dźwignie na stawy

Najsłabsze w skutkach uszkodzenie to naciągnięcie więzadeł. Widoczny jest niewielki obrzęk i tkliwość w okolicy kostki bocznej bez widocznej niestabilności stawu. Poważniejszym urazem jest lekkie uszkodzenie torebki stawowej w konsekwencji skręcenia z większym obrzękiem i wylewem podskórnym. Zawodnik ma trudności w obciążaniu kończyny i odbicia z palców. Całkowite rozerwanie torebki stawowej to najpoważniejszy i najbardziej bolesny uraz. Pojawia się duży obrzęk i ograniczenie ruchu w stawie.

W przypadku ostrego bólu należy zastosować czasowo porządny stabilizator stawu skokowego oraz fizjoterapię mającą na celu odbudowę masy i kontroli mięśniowej. Powrót do sportu wspomagamy terapią manualną, która jest nieodzownym elementem rehabilitacji sportowej.