Fizjoterapia przy rwie kulszowej
Rwa kulszowa, czyli popularne „korzonki”, to zespół objawów pojawiających się w wyniku ucisku nerwu kulszowego. Objawy rwy kulszowej mogą ustąpić samoistnie lub utrzymywać się przez wiele tygodni. Kto raz doświadczył bólu korzonków, ten za wszelką cenę pragnie uniknąć kolejnego ataku. Istotną rolę odgrywają ćwiczenia na rwę kulszową, które muszą być jednak wykonywane regularnie. Podstawowym elementem profilaktyki jest jest wizyta u fizjoterapeuty.
Rwa kulszowa – przyczyny
Przyczyną dolegliwości jest podrażnienie nerwu kulszowego. Jest to największy nerw w ciele człowieka, który zawiera włókna czuciowe i ruchowe, dlatego jego ucisk objawia się promieniującym bólem. Powstaje on z połączenia 4-5 korzeni nerwowych wychodzących z kanału kręgowego w odcinku lędźwiowo-krzyżowym kręgosłupa i biegnie pod mięśniem gruszkowatym oraz pośladkowym wielkim. Dalej nerw kulszowy schodzi na tylną powierzchnię uda, a w dole podkolanowym dzieli się na mniejsze gałęzie. Objawy rwy kulszowej mogą więc promieniować od kręgosłupa aż po stopę. Podrażnienie nerwu może wystąpić na całym jego przebiegu, lecz najczęściej jest efektem schorzeń obejmujących kręgosłup lędźwiowy lub krzyżowy.
Przyczyny rwy kulszowej:
- zwyrodnienie krążków międzykręgowych (dyskopatia),
- zespół mięśnia gruszkowatego,
- uraz (np. złamanie kości udowej, zastrzyk domięśniowy),
- lokalne stany zapalne,
- zwyrodnienie kręgosłupa,
- przepuklina jądra miażdżystego krążka międzykręgowego (wypadnięcie dysku),
- ogniska ropne w kanale kręgowym,
- kręgozmyk (przesunięcie trzonów sąsiednich kręgów),
- zmiany nowotworowe w obrębie kanału kręgowego,
- choroby zakaźne,
- choroby mające wpływ na nerwy (np. cukrzyca).
Efektem podrażnienia nerwu kulszowego jest rwa kulszowa. Przyczyny tej dolegliwości mogą być wywołane siedzącym trybem życia, brakiem aktywności i nadmierną masą ciała – w tych sytuacjach występuje zwiększone ryzyko wystąpienia bólu korzonków.
Objawy rwy kulszowej
Objawy schorzenia są charakterystyczne i bolesne. Na początku pojawia się zwykle ból w okolicy lędźwiowej lub krzyżowej kręgosłupa (tzw. ból korzonków), który promieniuje na kończynę dolną i pośladek. Ból nasila się przy pochylaniu i unoszeniu nogi w pozycji leżącej na plecach.
Dolegliwościom bólowym mogą towarzyszyć inne objawy, takie jak uczucie zmniejszenia siły mięśniowej, drętwienia czy zaburzenia czucia w obszarze podudzia, stopy, pachwiny lub uda. Do poważnych objawów rwy kulszowej zaliczamy niedowłady (głównie stopy), a także zaburzenia oddawania moczu i stolca. Objawy mogą wystąpić nagle lub stopniowo narastać.
Rwa kulszowa może być krótkoterminowa (objawy utrzymują się przez 3-10 tygodni) lub przewlekła, która utrzymuje się powyżej kilkunastu tygodni.
Jak leczyć rwę kulszową?
W diagnostyce rwy kulszowej wykorzystywany jest najczęściej test Lasègue’a, który polega na unoszeniu wyprostowanej kończyny dolnej w pozycji leżącej do momentu wystąpienia bólu. Przy braku skuteczności leczenia zachowawczego lekarz może zlecić rezonans magnetyczny lub tomografię komputerową w celu oceny stanu kręgosłupa.
Jak leczyć rwę kulszową?
W większości przypadków stosuje się leczenie zachowawcze, które polega na farmakoterapii środkami przeciwbólowymi, kinezyterapii, terapii manualnej, masażu oraz stosowaniu zimnych i ciepłych okładów. Fizjoterapię należy rozpocząć jak najszybciej po ustąpieniu ostrych dolegliwości, czyli wtedy, gdy pacjent będzie w stanie wykonywać ćwiczenia na rwę kulszową. W przypadku braku efektów możliwe jest skierowanie pacjenta na leczenie chirurgiczne.
Na czym polega fizjoterapia przy rwie kulszowej?
Ćwiczenia na rwę kulszową powinny być dobrane przez fizjoterapeutę, który zwróci uwagę na poprawną technikę. Profesjonalista podpowie też, czego nie wolno robić przy rwie kulszowej, by zapobiec przyszłym atakom oraz jak często ćwiczyć, by osiągnąć najlepsze efekty i nie przeciążyć organizmu.
Fizjoterapia przy rwie kulszowej ma następujące cele:
- zapobieganie kolejnym atakom,
- leczenie powikłań rwy kulszowej (np. punkty spustowe, przykurcze mięśniowe),
- ustawienie kręgosłupa w taki sposób, by zniwelować ucisk na korzeń,
- terapia bólu korzonków,
- poprawa siły mięśniowej przy ewentualnych niedowładach.
Techniki stosowane w terapii rwy kulszowej
Wyróżniamy kilka metod stosowanych w rehabilitacji i fizjoterapii rwy kulszowej. O doborze odpowiednich technik decyduje specjalista po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu z pacjentem i zapoznaniu się z historią leczenia oraz zaleceniami lekarza.
Kinezyterapia – leczenie przez ruch polegające na dobraniu odpowiednich ćwiczeń fizycznych. To podstawowy element rehabilitacji przy rwie kulszowej, którego celem jest poprawa stabilności kręgosłupa, wypracowanie odpowiedniej postawy i rozluźnienie mięśni, które otaczają nerw kulszowy. Ćwiczenia na rwę kulszową to przede wszystkim ćwiczenia rozciągające, aerobowe oraz wzmacniające mięśnie brzucha i grzbietu. Istotne jest systematyczne wykonywanie ćwiczeń.
Terapia manualna – polega na rozluźnianiu napięć i przywracaniu prawidłowej fizjologii przy wykorzystaniu ruchów dłoni specjalisty i działań manipulacyjnych. Terapia manualna skupia się na identyfikacji przyczyn i stopnia zaawansowania dolegliwości za pomocą testów prowokacyjnych, co jest niezbędne do dobrania prawidłowej metody pracy.
Masaż leczniczy – ma na celu łagodzenie objawów rwy kulszowej poprzez rozluźnienie mięśni i terapii powierzchownie położonych punktów spustowych. Profesjonalny masaż zmniejsza dolegliwości bólowe towarzyszące rwie kulszowej.
Fizjoterapia może być stosowana zarówno w krótkoterminowej, jak i przewlekłej rwie kulszowej, a także po leczeniu chirurgicznym.
