Urazy rdzenia kręgowego podczas skoków do wody

Rdzeń kręgowy pełni dwie bardzo ważne i zarazem podstawowe funkcje niezbędne do życia, a są to: przewodzenie funkcji czuciowych i wykonywanie ruchów dowolnych kończyn górnych i dolnych. W wyniku uszkodzenia rdzenia kręgowego dochodzi do zaburzeń którejś z wymienionych funkcji. Uszkodzenie rdzenia kręgowego powstaje najczęściej w wyniku urazu i dotyczy zwykle osób młodych między 15 a 35 rokiem życia.

Skok na główkę do zbyt płytkiej wody równoznacznie wiąże się ze spędzeniem reszty życia w łóżku. Statystyki pokazują, że co roku taki skok kończy się kalectwem na całe życie dla co najmniej 400 osób.

Kręgosłup to konstrukcja, która stanowi podporę dla całego ciała oraz ochronę dla rdzenia kręgowego. To właśnie rdzeń kręgowy przekazuje płynące z mózgu informacje, dzięki którym możemy poruszać rękami i nogami, czujemy dotyk, temperaturę i ból oraz panujemy nad czynnościami fizjologicznymi. Specjaliści w ratownictwie wodnym przestrzegają, że przerwanie rdzenia kręgowego na skutek niefortunnego skoku do wody może mieć bardzo poważne konsekwencje, rzutując na całe przyszłe życie poszkodowanego. Niestety wciąż – mimo prowadzonej ogólnopolsko w okresie wakacyjnym edukacji – zdarzają się często śmiertelne skoki do wody, w tym nawet w sytuacjach, gdy poszkodowany otrzyma szybko profesjonalną pomoc.

Uszkodzenie rdzenia kręgowego po skoku na główkę do wody

Mniej więcej połowa urazów kręgosłupa związanych ze skokami do wody kończy się uszkodzeniem rdzenia kręgowego.

Konsekwencje uszkodzenia rdzenia kręgowego zależą od miejsca urazu. Im ma to miejsce bliżej głowy tym gorzej.

Po skoku do wody „na główkę” najgroźniejsze dla poszkodowanego są zatem uszkodzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym. Jest to odcinek kręgosłupa najbardziej narażony na urazy, co wiąże się z jego delikatną budową kostną oraz słabo rozwiniętym – w stosunku do pozostałych obszarów – gorsetem mięśniowym. Natomiast jeśli dojdzie do urazu poniżej klatki piersiowej, sparaliżowane mogą zostać tylko nogi. Przy bardzo dużym szczęściu podczas niefortunnego skoku może dojść tylko do wstrząśnienia rdzenia, co skutkuje trwającym kilka sekund paraliżem. 

Nie bez znaczenia, jeśli chodzi o rodzaj urazu związanego ze skokiem na główkę, jest również siła uderzenia ciała poszkodowanego w wyniku skoku o dno czy taflę wody. To znów ma związek nie tylko z wysokością, z której dana osoba wykona skok do wody, ale też z masą ciała, jaką ma poszkodowany, a także – co bardzo istotne – z głębokością zbiornika, gdzie urządzane są skoki wodne. Skok na główkę do zbiornika z płytką wodą stanowi naturalnie znacznie większe ryzyko poważnego uszkodzenia kręgosłupa niż skoki na główkę do zbiornika głębokiego.

Leczenie urazów po skokach na główkę zależy od wielu czynników, w tym przede wszystkim od rodzaju urazu kręgosłupa, jego umiejscowienia i rozległości. Jedną z metod wykorzystywanych przy leczeniu pacjentów po urazach kręgosłupa i rdzenia jest neurorehabilitacja. Główny cel neurorehabilitacji po urazach rdzenia kręgowego to przywrócenie w jak największym stopniu utraconych funkcji poniżej poziomu uszkodzenia w zakresie czuciowo – ruchowym, ale również kompensacja funkcji, których odzyskanie nie jest możliwe.

Skok na główkę do wody – wstrząśnienie rdzenia kręgowego

W efekcie skoków do wody może dojść między innymi do wstrząśnienia rdzenia kręgowego. Jest to jedna z łagodniejszych konsekwencji skoku na główkę, w przypadku której siły urazowe działają bezpośrednio na rdzeń kręgowy, prowadząc do jego odwracalnego porażenia. 

Najczęściej wstrząśnienie rdzenia kręgowego objawia się krótkotrwałymi zaburzeniami funkcji motorycznych, a nie dysfunkcjami do końca życia. Problem ustępuje zwykle w ciągu kilku sekund, jednakże jego następstwem jest napięcie mięśni, przez co pacjent będzie wymagać rehabilitacji.

Skok na główkę – złamany kręgosłup

Kolejnym skutkiem skoku do wody na główkę może być uszkodzenie kręgosłupa, któremu nie towarzyszy uszkodzenie rdzenia. Pacjenci z uszkodzonym w wodzie kręgosłupem zachowują czucie oraz funkcje motoryczne. W tym przypadku należy zachować szczególną ostrożność, więc wezwij profesjonalną pomoc, a najlepiej ratowników przeszkolonych w tej tematyce. Uszkodzony kręgosłup może bowiem łatwo się przyczynić do uszkodzenia rdzenia, a już niestety skok do wody związany z przerwaniem rdzenia kręgowego będzie mieć bardzo poważne konsekwencje.

Uszkodzeniu kręgosłupa towarzyszy ból i często niezbędne jest wielomiesięczne odciążenie kręgosłupa usztywniającym gorsetem. Rehabilitacja przy uszkodzonym kręgosłupie jest ważna, by zminimalizować skutki związane z urazem oraz zredukować ryzyko jego powikłań, w tym wystąpienia kolejnych urazów.

Przerwanie rdzenia kręgowego po skoku do wody – niedowład kończyn dolnych i nie tylko

Niestety skok do wody na główkę może również prowadzić do urazu rdzenia. Uszkodzenie rdzenia kręgowego skutkuje wystąpieniem poważnych zaburzeń neurologicznych. Przykładem może być stanowiące bezpośrednie zagrożenie życia porażenie nerwu przeponowego. Występuje, gdy przerwanie rdzenia kręgowego ma miejsce na wysokości kręgów szyjnych pacjenta. W tym przypadku jego życie jest zagrożone, gdyż może się udusić, jeśli w porę nie będzie można mu udzielić pomocy profesjonalnej (intubacja, by udrożnić drogi oddechowe). 

Paraplegia 

Uszkodzenie rdzenia kręgowego może też wywołać niedowład kończyn dolnych, określany inaczej jako paraplegia. Pacjent zachowuje wówczas sprawność kończyn górnych, jednak nie kontroluje kończyn dolnych i niejednokrotnie towarzyszą mu zaburzenia oddawania moczu. 

Pentaplegia

Jeszcze poważniejsza jest pentaplegia (związana z porażeniem czterokończynowym), czyli nie tylko niedowład kończyn dolnych, ale i górnych, któremu towarzyszą zaburzenia oddychania (pacjent wymaga podłączenia do respiratora) i nie tylko (często też zaburzenia pracy jelit itd.).

Na czym polega neurorehabilitacja?

Rehabilitacja neurologiczna (inaczej neurorehabilitacja) jest elementem leczenia wykorzystywanym w przypadku utraconych funkcji z obrębu układu nerwowego pacjenta. Znajduje zastosowanie między innymi właśnie w przypadku pacjentów, u których stwierdzono uszkodzenie rdzenia kręgowego. Rehabilitacja neurologiczna dla pacjentów po urazach związanych z niefortunnym skokiem do wody jest prowadzona np. w naszym Centrum Rehabilitacji Funkcjonalnej Werakso. Ma ona na celu reedukację nerwowo – mięśniową w zakresie wzorców posturalnych, ruchowych i oddechowych. 

Neurorehabilitacja to również:

• trening stabilizacyjny i równoważny,
• trening siłowy i wytrzymałościowy,
• trening wyznaczników/determinantów chodu,
• reedukacja chodu w różnym zaopatrzeniu ortopedycznym,
• detonizacja/rozciąganie mięśni objętych spastycznością,
• profilaktyka i terapia ograniczeń zakresów ruchów pochodzenia mięśniowego i łącznotkankowego.

Rehabilitacja neurologiczna metodą PNF to zabiegi oparte na bezbolesnej pracy, wykorzystujące silne odcinki ciała i umiejętności chorego. Tego typu rehabilitacja jest skierowana do pacjentów ze schorzeniami neurologicznymi, ortopedycznymi, po urazach, przeciążeniach, a także z wadami postawy.

Podczas rehabilitacji wykorzystuje się możliwość pracy z chorym na każdym poziomie dysfunkcji poprzez zabezpieczenie terapią wszelkich funkcji od ruchowych do wegetatywnych. Korzyścią pracy metodą PNF jest wysoki poziom bezpieczeństwa terapii wynikający z integracji zabiegu z diagnostyką.