Zapalenie rozcięgna podeszwowego – przyczyny, objawy i fizjoterapia
Zapalenie rozcięgna podeszwowego (nazywanego też powięzią podeszwową) to zespół patologicznych zmian w obrębie pasma o charakterze więzadłowym rozciągającego się w stopie pomiędzy guzem kości piętowej a paliczkami. Powięź podeszwowa jest swego rodzaju taśmą rozpiętą na całej długości podeszwy. Pełni wiele istotnych funkcji – wspomaga utrzymanie wysklepienia stopy, służy jej amortyzacji podczas chodu czy biegania. Struktura ta często narażona jest na przeciążenia, skutkiem czego dość łatwo ulega uszkodzeniom. Zapalenie rozcięgna podeszwowego jest jedną z najczęstszych przyczyn bólu podeszwy stopy.
Objawy zapalenia powięzi podeszwowej
Zapalenie powięzi podeszwy to właściwie jej tendinopatia, czyli stan, który nie jest zapaleniem w sensie ścisłym, lecz zespołem takich objawów dotyczących ścięgien, jak:
- ból pojawiający się podczas aktywności, głównie w miejscu przyczepu ścięgna do kości,
- tkliwość na całej długości ścięgna,
- łagodny obrzęk, zaczerwienienie i ucieplenie skóry w obszarze zmiany,
- upośledzenie ruchomości podczas czynności wykonywanych z zaangażowaniem danego ścięgna.
W przypadku ścięgna w stopie tendinopatia objawia się przede wszystkim dokuczliwym bólem – tępym lub ostrym – w okolicy guza piętowego (czyli tam, gdzie znajduje się przyczep rozcięgna podeszwowego), który nasila się zwłaszcza pod dłuższym odpoczynku (np. przy wstawaniu z łóżka). Po kilku minutach chodzenia ból zmniejsza się, a nawet całkowicie ustępuje, ale w ciągu dnia może utrudniać np. wchodzenie po schodach. W stanach ostrych dolegliwości mogą występować także w spoczynku.
Przyczyny zapalenia rozcięgna podeszwowego
Zapalenie rozcięgna podeszwowego to przede wszystkim problem osób uprawiających sport, w szczególności związany z bieganiem. Może dotyczyć sportowców wyczynowych, ale częściej występuje amatorów – w związku z:
- niewłaściwą techniką uprawiania danej dyscypliny sportowej,
- zbyt szybkim zwiększaniem intensywności ćwiczeń i obciążeń treningowych,
- bieganiem po zbyt twardym podłożu,
- zastosowaniem nieodpowiedniego obuwia.
Zapalenie ścięgna w stopie zwykle wynika ze zwiększonego napięcia powięzi i mięśni łydki w czasie aktywności. Jest konsekwencją niewielkich urazów, które powtarzają się w ciągu długiego czasu.
Czynnikami, które sprzyjają tendinopatii rozcięgna podeszwowego są:
- noszenie butów na wysokim obcasie,
- wady stóp lub nieprawidłowe wzorce chodu,
- długotrwałe stanie (np. w związku z wykonywaną pracą),
- nadwaga lub otyłość,
- wiek (po 40. roku życia).
Jak rozpoznać zapalenie powięzi podeszwowej?
Nieleczone zapalenie rozcięgna podeszwowego przekształca się w jego formę przewlekłą i może znacznie utrudniać poruszanie się, a nawet prowadzić do deformacji stopy. Dlatego warto zgłosić się do fizjoterapeuty już przy wystąpieniu pierwszych dolegliwości. Fizjoterapeuta zaproponuje optymalne postępowanie w oparciu o diagnostykę, która obejmuje wywiad z pacjentem, badanie palpacyjne stopy, a także test na rozcięgno podeszwowe polegający na grzbietowym przygięciu palców przy ustabilizowanym stawie skokowym (przy stanie zapalnym wiąże się to z silnym bólem pięty). W większości przypadków takie badania pozwalają na rozpoznanie tendinopatii, ale pomocna jest także diagnostyka obrazowa (USG, RTG, RM), dzięki której można wykluczyć inne schorzenia.
Jak wygląda leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego?
Leczenie rozpoczynamy od usunięcia porannego bólu pięty do momentu całkowitego usunięcia dolegliwości. Tylko akupunktura w sposób nieinwazyjny usuwa ból. Leczenie zapalenie rozcięgna podeszwowego wymaga również modyfikacji aktywności fizycznej pacjenta. Powinien odciążyć bolącą stopę, co oznacza nie tylko zaniechanie uprawiania sportu na pewien czas, ale ograniczanie chodzenia, a nawet stania. Takie postępowanie stwarza warunki do regeneracji zmienionych struktur i redukuje dolegliwości bólowe. Domowe sposoby leczenia nie zastąpią jednak rehabilitacji.
Fizjoterapia przy zapaleniu rozcięgna podeszwowego znacznie przyspiesza proces gojenia się uszkodzonych tkanek, a także służy profilaktyce niepożądanych zmian. Pomocne są przede wszystkim metody terapii manualnej.
