Czy akupunktura działa?
Akupunktura to metoda wywodząca się z tradycyjnej medycyny chińskiej, będąca przedmiotem licznych badań naukowych oceniających jej skuteczność w leczeniu różnych schorzeń. W tym wpisie blogowym przedstawiamy wyniki badań i potencjalne zastosowania kliniczne. Czy akupunktura działa? Na co pomaga? Oto nasze podsumowanie danych pochodzących z różnych źródeł naukowych dotyczących badań nad akupunkturą.
Akupunktura – jak działa według tradycyjnej medycyny chińskiej?
W technice tej punkty akupunkturowe na powierzchni ciała są stymulowane mechanicznie za pomocą cienkich, sterylnych igieł. Stymulacja ta wyzwala sygnały nerwowe, które wpływają na funkcjonowanie różnych części ciała – w tym narządów wewnętrznych.
W tradycyjnej medycynie chińskiej, która ewoluowała przez tysiące lat, uważa się, że energia życiowa zwana Qi, przepływa wzdłuż określonych kanałów zwanych meridianami. Jeśli Qi jest w równowadze, człowiek cieszy się zdrowiem duchowym, emocjonalnym i fizycznym. Qi może jednak zostać zablokowane, a gdy balans jest zachwiany, pojawia się choroba. Ludzkie ciało ma ponad 2000 punktów akupunkturowych. Są one połączone za pomocą różnych meridianów. Uważa się, że stosowanie akupunktury, czyli wbijanie cienkich igieł w ciało w określonych punktach meridianów poprawia przepływ zablokowanego Qi. Akupunktura może odblokowywać te meridiany, przywracając naturalny ruch energii i poprawiając w ten sposób ogólne zdrowie.
Czy akupunktura działa? Stanowisko medycyny zachodniej
Wiele badań naukowych potwierdza działanie akupunktury. Według nich ma ona stymulować ośrodkowy układ nerwowy. Światowa Organizacja Zdrowia opublikowała w 2002 r. przegląd 225 badań klinicznych, w którym stwierdzono, że akupunktura jest skuteczna w leczeniu 28 chorób i korzystna w przypadku 63 innych. W artykule zatytułowanym „How Effective is Acupuncture” dr Ananya Mandal przytacza różne źródła naukowe przedstawiające badania nad skutecznością akupunktury i wyjaśnia jej działanie.
Na czym polega akupunktura i jej działanie według zachodniej medycyny? W wyniku nakłuwania określonych punktów i ich stymulacji dochodzi do uwalniania substancji chemicznych do mięśni, rdzenia kręgowego i mózgu. W organizmie zachodzą złożone zmiany biochemiczne, które mogą stymulować naturalne zdolności samolecznicze organizmu. Do obwodowego układu nerwowego zostają uwalniane hormony i opioidy, które zmniejszają stany zapalne i uśmierzają ból.
Badania wskazują też, że akupunktura może być skuteczna w redukcji przewlekłego bólu, takiego jak ból pleców, migrena czy ból stawów. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznaje akupunkturę za skuteczną w leczeniu niektórych schorzeń. Metoda może wspomagać organizm w walce z infekcjami i regulować różne funkcje fizjologiczne, takie jak apetyt czy reakcje na stres, a także wpływać na jakość snu. Przyjrzyjmy się więc bliżej temu, na co pomaga akupunktura.
Na co pomaga akupunktura?
Wysoką skuteczność akupunktury w leczeniu bólu opisuje między innymi artykuł „Understandings of Acupuncture Application and Mechanisms”, opublikowany w American Journal of Translational Research w marcu 2022 roku. Przedstawia on aktualny stan wiedzy na temat zastosowań i mechanizmów działania akupunktury. Dostępne dowody wykazały, że akupunktura łagodzi ostry ból przy takich schorzeniach i stanach jak:
- ból brzucha i nerek u pacjentów zgłaszających się do szpitalnego oddziału ratunkowego – akupunktura zmniejsza ostry ból o 50% szybciej niż morfina dożylna u pacjentów z ostrą kolką nerkową (choć nie może zastępować tradycyjnego leczenia w tym przypadku!);
- ostry ból pleców – akupunktura jest również zalecana (między innymi przez American College of Physicians) jako opcjonalne leczenie ostrego bólu dolnej części pleców;
- ból porodowy – akupunktura nie tylko zmniejsza ostry ból, lecz także skraca czas trwania porodu;
- bolesne miesiączkowanie – badania wykazują, że stymulacja punktów akupunkturowych może być skuteczniejsza w łagodzeniu bólu niż niesteroidowe leki przeciwzapalne;
- bóle głowy typu napięciowego i migreny – akupunktura łagodzi ataki migreny skuteczniej niż profilaktyczne leczenie farmakologiczne i może być co najmniej tak samo skuteczna, a prawdopodobnie skuteczniejsza niż leki;
- bezsenność – akupunktura jest szeroko stosowana w klinicznym leczeniu bezsenności, choć wciąż brakuje badań wyjaśniających jej działanie na tym polu.
Akupunktura – czy działa na odporność i zaburzenia nerwowe?
Akupunktura ma również działanie przeciwzapalne – oddziałuje na oś podwzgórze–przysadka–nadnercze. Dzięki temu jest stosowana w leczeniu powszechnych infekcji, takich przeziębienie. Metoda ta jest z powodzeniem stosowana przy zaburzeniach układu oddechowego, takich jak alergiczny nieżyt nosa.
Wiele programów leczenia uzależnień od substancji psychoaktywnych wykorzystuje akupunkturę jako uzupełnienie konwencjonalnego leczenia. Ponadto bywa ona zalecana jako metoda uzupełniająca przy leczeniu depresji, nerwicy lękowej czy schizofrenii. Inne schorzenia, które można leczyć z pomocą akupunktury, zgodnie z dowodami naukowymi, obejmują cukrzycę niezależną od insuliny, wysoki poziom cholesterolu we krwi, otyłość, zespół Sjögrena, zespół Raynauda, zespół Steina-Leventhala (zespół policystycznych jajników) i zespół Tietzego (zapalenie chrząstek żebrowych).
Skuteczność akupunktury – najważniejsze informacje
Akupunktura jest uznawana za skuteczną metodę leczenia bólu i niektórych schorzeń, a jej mechanizmy działania są przedmiotem intensywnych badań. Metoda wyróżnia się prostotą, wygodą i niskimi kosztami w praktyce klinicznej. Wykonywana przez odpowiednio przeszkolonego specjalistę, jest stosunkowo bezpieczną metodą leczenia z niewielką liczbą działań niepożądanych. Może być stosowana w połączeniu z konwencjonalnymi metodami leczenia lub w niektórych przypadkach jako ich alternatywa. Naukowcy udowadniają skuteczność akupunktury, choć dokładny mechanizm jej działania wymaga pogłębionych badań klinicznych.
Bibliografia:
- Understandings of acupuncture application and mechanisms, dostęp online: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8991130/?utm,
- How Effective is Acupuncture?, dostęp online: https://www.news-medical.net/health/How-Effective-is-Acupuncture.aspx?utm
