Dyskopatia lędźwiowa – leczenie uszkodzenia krążka międzykręgowego

Dyskopatia lędźwiowa to jedno z najczęstszych schorzeń kręgosłupa, a zarazem jeden z najpowszechniejszych problemów zdrowotnych uznawany za chorobę cywilizacyjną. Choć u jego podłoża leżą zmiany degeneracyjne, coraz częściej dotyka osoby bardzo młode, nawet przed 30 rokiem życia. Dyskopatia lędźwiowa utrudnia codzienne funkcjonowanie, a nieleczona może mieć poważne konsekwencje zdrowotne.

Co to jest dyskopatia lędźwiowa? 

Dyskopatia – lędźwiowa, ale też w każdym innym odcinku kręgosłupa – to zespół symptomów wynikających ze zmian zwyrodnieniowych krążków międzykręgowych, określanych potocznie dyskami. Może obejmować jeden lub kilka dysków. W drugim przypadku mówi się o dyskopatii wielopoziomowej. Krążki międzykręgowe składają się z jądra miażdżystego i okalającego go pierścienia włóknistego.

Struktury te zbudowane są głównie z wody. Ich rolą jest amortyzacja poszczególnych elementów kręgosłupa – chronią je zarówno przed wstrząsami czy urazami spowodowanymi aktywnością ruchową, jak i przed wzajemnym ocieraniem się o siebie.

W przebiegu dyskopatii dochodzi do odwodnienia dysku, który staje się przez to cieńszy, mniej elastyczny, a tym samym przestaje pełnić swoją funkcję. Często dochodzi do pęknięcia pierścienia włóknistego, a wówczas jądro miażdżyste wysuwa się spomiędzy kręgów – jest to tzw. wypadnięcie dysku.

Dolegliwości przy takiej zmianie spowodowane są niedotlenieniem i niedożywieniem jądra miażdżystego, a także mechanicznym uciskiem i drażnieniem korzeni rdzeniowych (tzw. korzonków), a nawet rdzenia kręgowego. To z kolei może prowadzić do niebezpiecznych objawów neurologicznych dyskopatii, np. niedowładów.

Przyczyny dyskopatii lędźwiowej 

Na proces degeneracji krążka międzykręgowego składa się zwykle wiele czynników. Najczęściej wymieniane przyczyny dyskopatii lędźwiowej to:

• przeciążenia (np. przy dźwiganiu, a zwłaszcza gwałtownym podnoszeniu ciężkich przedmiotów), którym sprzyja niskie położenie lędźwiowego odcinka kręgosłupa,
• zmiany zwyrodnieniowe związane z procesami starzenia się organizmu,
• siedzący tryb życia – brak aktywności fizycznej, praca przy biurku, czas spędzany za kierownicą,
• zbyt forsowna aktywność fizyczna u osoby nieprzygotowanej wcześniejszym treningiem
• nieprawidłowa postawa ciała – spowodowana wrodzonymi wadami, ale też np. noszeniem źle dobranego obuwia,
• silny uraz mechaniczny (np. podczas wypadku komunikacyjnego lub przy gwałtownym, niefizjologicznym ruchu w dolnym odcinku kręgosłupa),
• otyłość,
• osteoporoza,
• ciąża,
• anatomicznie wąski kanał kręgowy.

Jak objawia się dyskopatia lędźwiowa? 

Zasadniczym objawem dyskopatii lędźwiowej jest silny ból w dole pleców promieniujący od lędźwiowego odcinka kręgosłupa, zwykle obejmujący okoliczne struktury (np. pośladek), a czasem nawet tak odległe, jak stopa. Symptom ten jest wynikiem ucisku lub podrażnienia nerwu. Gdy dochodzi do wypadnięcia dysku (np. pod wpływem urazu), dolegliwości pojawiają się gwałtownie. Wówczas pacjenci opisują ból jako silne ukłucie, porażenie prądem czy wręcz strzał w dół pleców. W związku z towarzyszącym mu silnym skurczem mięśni przykręgosłupowych, nie są w stanie zmienić pozycji ciała, np. wyprostować się po skłonie. Takie zjawisko to ostry atak rwy kulszowej. Zwykle ustępuje samoistnie, przeradzając się w łagodniejsze, ale przewlekłe dolegliwości bólowe, które nasilają się w czasie aktywności, a ustępują w pozycji leżącej. 

Często towarzyszą dyskopatii lędźwiowej objawy neurologiczne, do których należą:

• zaburzenia czucia, np. w skórze kończyny dolnej,
• niedowłady określonych grup mięśniowych, np. w stopie,
• drętwienie kończyn,
• nietrzymanie moczu lub/i stolca,
• napięcie mięśni przykręgosłupowych (powoduje uczucie sztywności pleców),
• skrzywienia kręgosłupa (ustępujące po wyleczeniu stanu zapalnego, choć mogące utrwalić się w dyskopatii przewlekłej).

Przy bardzo silnym ucisku na korzenie rdzeniowe (prowadzącym do niedokrwienia nerwów) może dojść do ich uszkodzenia, którego skutkiem jest trwałe kalectwo. By uniknąć tego typu powikłań, w przypadku pierwszych objawów dyskopatii lędźwiowej należy niezwłocznie udać się do fizjoterapeuty.

Leczenie dyskopatii lędźwiowej 

Leczenie dolegliwości musi poprzedzić wnikliwa diagnostyka dyskopatii, która obejmuje wywiad z pacjentem, badanie palpacyjne, a także badania obrazowe: RTG, tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny kręgosłupa. Prawidłowa ocena stanu pacjenta jest niezwykle istotna przy wyborze metody leczenia.

Terapia musi zostać dostosowana do charakteru zmian, stopnia odczuwanych przez pacjenta dolegliwości, ale też do jego wieku czy ogólnego stanu zdrowia. Zasadniczo metody leczenia dyskopatii lędźwiowej dzielą się na zachowawcze i chirurgiczne. Do tych pierwszych należą:

• farmakoterapia (w tym zastrzyki nadtwardówkowe) znosząca stany zapalne i łagodząca dolegliwości bólowe,
• terapia manualna, np. masaż albo zabiegi z zakresu osteopatii,
• kinesiotaping,
• ćwiczenia z fizjoterapeutą, które pacjent – po odpowiednim instruktażu – powinien wykonywać samodzielnie w domu.

Ćwiczenia można podjąć dopiero po wygaszeniu ostrego stanu zapalnego. Służą przede wszystkim wzmocnieniu mięśni przykręgosłupowych i poprawie ukrwienia okolicznych tkanek, co zapobiega nawrotom dolegliwości. Fizjoterapeuta w Szczecinie pomoże w zwalczeniu dolegliwości spowodowanych dyskopatią lędźwiową. 

Zabieg chirurgiczny to ostateczność, którą lekarz może zaproponować, gdy mniej inwazyjne metody leczenia nie przyniosą oczekiwanych rezultatów. Wskazaniem do niego są zwykle utrzymujące się objawy neurologiczne dyskopatii lędźwiowej. Celem operacji jest usunięcie zmian zwyrodnieniowych, np. poprzez wycięcie przepukliny lędźwiowej albo zastąpienie całego dysku specjalnym implantem.