Naderwanie mięśnia dwugłowego uda – jak je leczyć?
Mięsień dwugłowy uda usytuowany jest w tylnej części uda i przechodzi przez dwa stawy: biodrowy i kolanowy. Składa się z dwóch głów, z których jedna przyczepiona jest do kości udowej, a druga – do guza kulszowego. Ich wspólny przyczep końcowy znajduje się na głowie kości strzałkowej. Naderwanie mięśnia dwugłowego uda to stosunkowo rzadki, ale niebezpieczny uraz. Przy braku szybkiej interwencji może prowadzić do dalszych uszkodzeń. Całkowicie zerwany mięsień dwugłowy uda można zaś leczyć wyłącznie operacyjnie. Dlatego nigdy nie należy lekceważyć dolegliwości, które mogą świadczyć o przeciążeniu tej ważnej struktury.
Czym jest naderwanie mięśnia dwugłowego uda?
O naderwaniu mięśnia dwugłowego uda mówi się wówczas, gdy dochodzi do uszkodzenia ponad 5% jego włókien, często także do naderwania okolicznych naczyń krwionośnych i drobnych nerwów. Uraz taki odróżnia się od stłuczenia, naciągnięcia i zerwania. Stłuczenie mięśnia dwugłowego uda oznacza uszkodzenie tkanki podskórnej i naczyń krwionośnych. Rzadziej dotyczy warstwy głębokiej mięśnia. Naciągnięty mięsień dwugłowy uda to z kolei stan przeciążenia włókien mięśniowych, przy którym nie więcej niż 5% ich struktury ulega mikrouszkodzeniom. Przy zerwaniu mięśnia dwugłowego uda dochodzi zaś do całkowitego przerwania jego ciągłości, a także do uszkodzenia naczyń i nerwów.
Przyczyny naderwania mięśnia dwugłowego uda
Mięsień dwugłowy uda zaangażowany jest niemal w każdy ruch z udziałem kończyn dolnych, m.in. chodzenie, bieganie, skakanie, przysiady, schylanie się. Struktura ta jest nieustannie eksploatowana, więc naderwany mięsień dwugłowy uda to problem, który może spotkać każdego, nawet jeśli zazwyczaj dotyczy sportowców, zwłaszcza piłkarzy i biegaczy.
Niezależnie od stopnia uszkodzenia mięśnia dwugłowego uda przyczyny urazu są zwykle takie same. Dochodzi do niego podczas obciążeń przekraczających możliwości danej osoby lub aktywności podejmowanych bez odpowiedniej rozgrzewki. W przypadku sportowców częste okoliczności urazu to:
- gwałtowny wyskok, zahamowanie podczas biegu lub nagła zmiana jego kierunku,
- silne kopnięcie (np. piłki) lub nieprawidłowe ustawienie nogi podczas tej czynności,
- działanie siły zewnętrznej, np. uderzenie, upadek,
- zbyt intensywny trening, brak odpowiedniej regeneracji.
Naderwanie mięśnia dwugłowego uda nierzadko zdarza się osobom uprawiającym sport amatorsko – na skutek nieprawidłowej techniki wykonywania określonych ćwiczeń. Równie dobrze jednak do urazu może dojść podczas codziennych czynności – podnoszenia ciężkich przedmiotów, zbiegania po schodach albo upadku z dość dużej wysokości.
Jak objawia się naderwanie mięśnia dwugłowego uda?
Zasadniczym objawem urazu jest ból mięśnia dwugłowego uda (czyli ból uda w jego tylnej części). Nasilenie dolegliwości zależy od stopnia naderwania. Może to być ostry, kłujący ból w udzie (przypominający ukłucie igłą) albo tępy i ćmiący. Naderwaniu mięśnia zwykle towarzyszy słyszalny trzask.
Uraz przeważnie uniemożliwia kontynuację wykonywanej czynności. Przyczyną jest nie tylko ból mięśnia uda nasilający się podczas ruchu, ale też osłabienie kontroli nad uszkodzoną strukturą, od której zależy praca kończyny. Osoba kontuzjowana może nawet stracić równowagę i przewrócić się.
W niedługim czasie w miejscu zmiany może pojawić się krwiak lub siniak, a także charakterystyczne wgłębienie. W związku z rozwojem stanu zapalnego występują takie objawy naderwania mięśnia dwugłowego uda, jak obrzęk, ocieplenie tkanek, zgrubienie i tkliwość miejsca urazu (nadwrażliwość na dotyk).
Leczenie mięśnia dwugłowego uda po naderwaniu
Rozległość urazu mięśnia dwugłowego uda w znacznej mierze zależy od postępowania w chwili kontuzji. Nie wolno jej lekceważyć i za wszelką cenę kontynuować aktywności. Należy natychmiast odciążyć kończynę, ułożyć ją w pozycji przeciwobrzękowej, czyli unieść ją tak, by usprawnić odpływ krwi i chłonki. Wskazane jest także wykonanie zimnego okładu.
Osoba, która podejrzewa u siebie naderwanie mięśnia dwugłowego uda, powinna skorzystać z pomocy fizjoterapeuty, który na podstawie odpowiedniej diagnostyki (badania palpacyjnego, oceny siły mięśniowej i zakresu ruchomości oraz badania obrazowego, np. USG) oceni stopień urazu i wskaże adekwatną do niego metodę leczenia.
W przypadku naderwania mięśnia leczenie operacyjne zazwyczaj nie jest konieczne. Postępowanie zachowawcze obejmuje odpoczynek, odciążanie kończyny, schładzanie miejsca urazu. Pacjent może stosować leki przeciwzapalne i przeciwbólowe. Powrót do maksymalnej sprawności po naderwaniu mięśnia dwugłowego możliwy jest dzięki odpowiedniej rehabilitacji. W początkowej fazie rekonwalescencji stosuje się fizykoterapię. Po wygaszeniu stanu zapalnego wprowadza się zwykle ćwiczenia izometryczne, a następnie ćwiczenia rozciągające i wzmacniające. W leczeniu pomocne są także techniki powięziowe, masaż uszkodzonego mięśnia, mobilizacja tkanek miękkich.
