Neuralgie (nerwobóle) – przyczyny, objawy i fizjoterapia

Nerwoból (inaczej – neuralgia) to bardzo powszechna dolegliwość, która sporadycznie dotyka niemal każdego, np. w przebiegu próchnicy zęba. Około 1,5 % populacji doświadcza nerwobólów regularnie, co może znacznie obniżać jakość życia. Przede wszystkim jednak neuralgia może być objawem rozmaitych stanów chorobowych. Nie należy więc lekceważyć tego stanu. Metody leczenia nerwobólów uzależnione są od ich zróżnicowanych przyczyn. W każdym przypadku ulgę może przynieść fizjoterapia.

Co to są nerwobóle?

Neuralgia to pojęcie, jakim określa się ostre, napadowe dolegliwości – najczęściej ból, ale też odczucie pieczenia, rwania czy kłucia – występujące w obszarze zaopatrywanym przez nerw objęty procesem patologicznym. Problem może dotyczyć każdej unerwionej części ciała.

Nerwobóle pod żebrem czy w obrębie twarzy same w sobie nie stanowią schorzenia, lecz symptom innych problemów zdrowotnych. Świadczą o uszkodzeniu określonego nerwu lub o procesie chorobowym toczącym się w unerwionym przez niego obszarze ciała. Zdarza się także, że neuralgia ma charakter idiopatyczny – występuje samoistnie i nie można określić jej przyczyny.

Przyczyny neuralgii

Bezpośrednią przyczyną nerwobólu jest podrażnienie lub uszkodzenie nerwu. Dolegliwości mogą być wyzwalane przez rozmaite bodźce:

• mechaniczne – ucisk ze strony struktur ciała (np. kości, mięśni, ale też guzów czy torbieli) oraz wszelkie fizyczne urazy (złamania, stłuczenia, itd.),
• chemiczne – np. farmaceutyki, substancje toksyczne,
• termiczne – działanie skrajnych temperatur.

Nerwobóle mogą występować w przebiegu różnych chorób. Zaliczają się do nich infekcje, cukrzyca, stwardnienie rozsiane, przewlekłe choroby nerek, niedoczynność tarczycy czy choroby reumatoidalne. Przyczyną neuralgii mogą być także znaczne niedobory witamin z grupy B, czyli tych, które mają kluczowy wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.

Przewlekłe dolegliwości o typie neuralgii najczęściej dotykają seniorów, ponieważ zmiany, które je wywołują, powiązane są z naturalnymi procesami starzenia się organizmu. Należą do nich choćby zwyrodnienia w obrębie kręgosłupa.

W przypadku nerwobóli idiopatycznych ból pojawia się niesprowokowany żadnym określonym czynnikiem.

Jakie są objawy nerwobólów?

Niezależnie od tego, czy neuralgia dotyczy okolic kręgosłupa, czy problemem jest nerwoból kolana, dolegliwości te zawsze objawiają się nagłym, silnym bólem występującym wzdłuż przebiegu nerwu. Pacjenci zapytani, jak boli nerwoból, opisują go jako rwący, piekący, kłujący lub przeszywający. Przyrównują go do rażenia prądem elektrycznym.

Neuralgie mają charakter napadowy. Powracają z różną, trudną do przewidzenia częstotliwością. Nie można też określić jednoznacznie, ile trwa nerwoból – od kilku minut do kilku miesięcy. Dolegliwości zlokalizowane są w jednym miejscu, choć często zdarza się, że ból promieniuje do innych części ciała, np. nerwobóle w plecach mogą powodować  nieprzyjemne odczucia w obrębie pośladka, a nawet nerwobóle w stopie.

Charakterystyczne dla nerwobóli objawy to:

• miejscowa tkliwość tkanek (nadwrażliwość na dotyk, ucisk),
• zaburzenia czucia w obszarze objętym neuralgią (mrowienie, drętwienie, a nawet niedowład)
• towarzyszące bólowi skurcze mięśni (np. tiki nerwowe),
• brak widocznych zmian skórnych,
• zachowanie funkcjonalności objętego neuralgią obszaru.

Jakie są rodzaje neuralgii?

Objawy nerwobóli mogą różnić się między sobą w zależności od ich przyczyn i przebiegu zajętego nerwu. Do najczęściej występujących nerwobóli należą:

• neuralgia nerwu trójdzielnego (powoduje ból zlokalizowany po jednej stronie twarzy, któremu towarzyszyć mogą m.in. drgania mięśni, łzawienie oka, ślinotok),
• nerwoból międzyżebrowy (jego objawy – takie, jak kłujący ból w okolicy mostka, który nasila się przy głębszym oddechu albo wysiłku fizycznym – mogą przypominać zawał),
• neuralgia półpaścowa (objawia się nadwrażliwością na dotyk w miejscu występowania wysypki skórnej, może powodować gorączkę)
• neuralgia barkowa (powoduje drętwienie barku, osłabienie jego siły mięśniowej, a nawet nerwoból głowy),
• neuralgia udowa (powoduje ból na przedniej powierzchni uda, który może promieniować do kolana i ograniczać sprawność kończyny dolnej).

Istnieje także wiele innych, rzadszych typów nerwobólów, np. neuralgia nerwu językowo-gardłowego.

Fizjoterapia w leczeniu nerwobólów

W leczeniu nerwobólów kluczową rolę odgrywa rozpoznanie zmierzające do znalezienia przyczyny dolegliwości. Ponieważ nie ma specyficznych badań stosowanych w diagnostyce neuralgii, zwykle jest to złożony proces. Przykładowo, nerwobóle w klatce piersiowej wymagają nie tylko badań obrazowych (np. RTG) czy badania krwi, ale też konsultacji kardiologicznej.

W przypadku większości neuralgii wskazane jest leczenie przyczynowe (czyli usunięcie zmiany chorobowej, która powoduje podrażnienie nerwu), dlatego nie istnieje jeden uniwersalny schemat postępowania. Skuteczne mogą okazać się metody zabiegowe lub farmakologiczne, ale też zmiana diety albo suplementacja niedoborowych składników odżywczych.

Dużym wyborem zabiegów wykorzystywanych w leczeniu neuralgii dysponuje fizjoterapia, a w szczególności – terapia manualna. Masaże czy manipulacje powięziowe skutecznie znoszą ból, łagodzą stan zapalny, przyspieszają przebudowę dotkniętych neuropatią tkanek. Służą też rozluźnieniu mięśni, których napięcie jest naturalną reakcją na ból, a zarazem wtórnie potęguje dolegliwości. Wykonywane z instruktażem fizjoterapeuty indywidualnie dobrane ćwiczenia fizyczne są niezbędne w procesie regeneracji uszkodzonych nerwów.